Ένα πολύ σημαντικό θέμα το οποίο σχετίζεται άμεσα με τη θανατική ποινή (αλλά σπάνια εξετάζεται) είναι οι εκτελεστές, οι άνθρωποι δηλαδή που είναι υπεύθυνοι για τις εκτελέσεις. Είναι ένα ζήτημα που θέσαμε με τη Daizy, και που μας απασχολεί ιδιαίτερα.
Τι μπορούμε να πούμε λοιπόν για τους εκτελεστές;
Συνήθως, σε μια τέλεση θανατικής ποινής συμμετέχουν οι αστυνόμοι, υπεύθυνοι για την ασφάλεια του θανατοποινίτη, ο ιερέας, διάφορες άλλες αρχές, και το ένα και μοναδικό άτομο που πατάει το κουμπί για να δράσουν οι ενέσεις, το άτομο που κατεβάζει τον διακόπτη για να σταλεί ρεύμα στην ηλεκτρική καρέκλα, το άτομο που τραβάει τη σκανδάλη και αφαιρεί τη ζωή κάποιου.
Αν μπορούσαμε να μιλήσουμε με έναν από αυτούς τους ανθρώπους, θα μας έλεγαν όλοι το ίδιο πράγμα: "Αυτό που κάνω είναι μια δουλειά. Δεν σκοτώνω εγώ κανέναν. Απλά εκτελώ εντολές άλλων."
Την ευθύνη για την αφαίρεση μιας οποιαδήποτε ζωής ποιος την φέρει; Αυτός που κρατάει το όπλο της δολοφονίας; Αυτός που έδωσε την εντολή; Αυτός που κοιτάζει παθητικά χωρίς να προσπαθεί να τη σταματήσει; Όλοι εμείς που βλέπουμε αλλά κάνουμε σα να μην είδαμε τίποτα; Οι ένορκοι, οι δικαστές, ο ίδιος ο εγκληματίας; Ποιος ελέγχει τη ζωή και τη διαχείρισή της; Ποιος είναι τόσο ανώτερος ώστε να έχει το απόλυτο λέγειν πάνω στη διαβίωση (ή μη) κάποιου;
Μήπως μπαίνουμε σε έναν φαύλο κύκλο απόδοσης ευθυνών; Ο εισαγγελέας θα πει "Δεν είμαι εγώ ο δολοφόνος. Εγώ απλά παρουσίασα τα γεγονότα." Οι ένορκοι θα πουν "Δεν είμαστε εμείς οι δολοφόνοι. Άλλοι μας έθεσαν υπεύθυνους να κρίνουμε." Ο δικαστής θα πει "Δεν είμαι εγώ ο δολοφόνος. Απλά εφαρμόζω τους νόμους όπως μου έχουν δοθεί." Οι νομοθέτες θα πουν "Δεν είμαστε εμείς οι δολοφόνοι. Εμείς ακούμε τη λαϊκή βούληση και δρούμε σύμφωνα με αυτή." Η κοινωνία θα πει "Δεν είμαστε εμείς οι δολοφόνοι. Ο εκτελεστής είναι." Και ο εκτελεστής θα πει "Δεν είμαι στ'αλήθεια εγώ ο δολοφόνος, εγώ ακολουθώ τις διαδικασίες και το νόμο."
Την ευθύνη την έχει φυσικά ο δολοφόνος, ο οποίος δημιούργησε εξαρχής το δίλημμα. Πόσο περίπλοκη είναι αυτή η κατάσταση πραγματικά; Αντί για δικαίωση, δεν νιώθουμε πάλι αδύναμοι μπροστά σε έναν νομιμοποιημένο δολοφόνο; Κάποιος δηλαδή μπορεί να σκοτώνει χωρίς να τιμωρείται ως αποτέλεσμα κάποιου άλλου που σκότωσε αλλά πρέπει να τιμωρηθεί;
Ο εκτελεστής άραγε δεν αποκτηνώνεται; Δεν χάνει την ανθρωπιά του κάποια στιγμή; Όλοι στην αρχή είναι διστακτικοί αλλά μετά συνηθίζουν. Παίρνουμε λοιπόν το φυσικό νόμο στα χέρια μας, με το να αφαιρέσουμε τη ζωή κάποιου πριν την ώρα του φυσικού θανάτου του, αλλά παράλληλα "σκοτώνουμε" και έναν αθώο, αφού καταστρέφουμε την ανθρωπιά του εκτελεστή και των λοιπών εμπλεκόμενων.
Ναι, κάποιος πρέπει να κάνει αυτή τη δουλειά. Με ποιο τίμημα όμως; Και γιατί να πρέπει;
Η τέλεση ενός εγκλήματος δείχνει ξεκάθαρα ότι κάτι έχει πάει στραβά με την κοινωνία μας. Δεν είναι όμως μεγαλύτερη διαστροφή να συναινούμε στην αφαίρεση ζωής, έστω και μιας ζωής που λίγη ηθική αξία έχει και που δεν προσφέρει τίποτα στην κοινωνία; Δεν θα έπρεπε να βρούμε άλλους τρόπους να αποτρέψουμε πρώτα απ'όλα τα εγκλήματα, και στην συνέχεια να τιμωρούμε τους εγκληματίες, μέσα στα πλαίσια όμως της ανθρώπινης φύσης μας;
Άραγε πόσο απελπισμένος πρέπει να είναι κάποιος για να γίνει εκτελεστής, δήμιος; Πόσο διεστραμμένος πρέπει να είναι για να ζει με την πλήρη επίγνωση των πράξεών του; Ναι, κάποιος έδωσε την εντολή. Ναι, η κοινωνία είναι αυτή που ζητάει δικαίωση.
Η κοινωνία είναι συχνά μια ανορθολογική μάζα. Οι νομοθέτες φτιάχνουν τέτοιους νόμους για να σωπάσουν τη λαϊκή κατακραυγή. Οι πολιτικοί τους δέχονται γιατί φοβούνται να πάνε ενάντια σε μια "παράδοση" της κοινωνίας τους (ή γιατί είναι η εύκολη λύση). Οι εισαγγελείς κάνουν αυτό που πρέπει να κάνουν, που έχουν ορκιστεί ότι θα κάνουν. Οι δικαστές κρίνουν με βάση τα δεδομένα που τους δίνονται, έχοντας επίγνωση ότι τους βλέπουν και τους κρίνουν όλοι. Ο εκτελεστής είναι ο τελευταίος τροχός της άμαξας.
Η τέλεση της θανατικής ποινής είναι μια πράξη αποτρόπαια (αν μπορέσουμε να τη δούμε ως πράξη αυτή καθ' αυτή, χωρίς να προσωποποιούμε, δολοφόνους και εγκλήματα), η οποία όμως αποχρωματίζεται και χάνει την βάναυση πλευρά της όσο προχωράμε πιο πέρα σε αυτή την αλυσίδα. Έτσι, ο εκτελεστής δεν είναι δολοφόνος. Ούτε ο εισαγγελεάς, ούτε ο δικαστής, ούτε οι ένορκοι, ούτε οι νομοθέτες, ούτε οι πολιτικοί (εντάξει, τρόπος του λέγειν). Δολοφόνοι είμαστε όλοι εμείς που έχουμε δεχτεί την υπονόμευση της ανθρώπινης ζωής σε κάτι τόσο ασήμαντο ώστε να το αφαιρούμε χωρίς ενδοιασμούς.
Δε θα ήταν όλα καλύτερα αν μπορούσαμε να σεβαστούμε τον άλλο ως άνθρωπο και οντότητα; Ναι, το έγκλημα είναι στη φύση μας. Το γιατί όμως τελείται αυτό, και πώς το δεχόμαστε εμείς ως κοινωνία είναι κάτι που μπορούμε να το ελέγξουμε.
Οι εκτελεστές είναι απλά μια παράπλευρη απώλεια...
Τι μπορούμε να πούμε λοιπόν για τους εκτελεστές;
Συνήθως, σε μια τέλεση θανατικής ποινής συμμετέχουν οι αστυνόμοι, υπεύθυνοι για την ασφάλεια του θανατοποινίτη, ο ιερέας, διάφορες άλλες αρχές, και το ένα και μοναδικό άτομο που πατάει το κουμπί για να δράσουν οι ενέσεις, το άτομο που κατεβάζει τον διακόπτη για να σταλεί ρεύμα στην ηλεκτρική καρέκλα, το άτομο που τραβάει τη σκανδάλη και αφαιρεί τη ζωή κάποιου.
Αν μπορούσαμε να μιλήσουμε με έναν από αυτούς τους ανθρώπους, θα μας έλεγαν όλοι το ίδιο πράγμα: "Αυτό που κάνω είναι μια δουλειά. Δεν σκοτώνω εγώ κανέναν. Απλά εκτελώ εντολές άλλων."
Την ευθύνη για την αφαίρεση μιας οποιαδήποτε ζωής ποιος την φέρει; Αυτός που κρατάει το όπλο της δολοφονίας; Αυτός που έδωσε την εντολή; Αυτός που κοιτάζει παθητικά χωρίς να προσπαθεί να τη σταματήσει; Όλοι εμείς που βλέπουμε αλλά κάνουμε σα να μην είδαμε τίποτα; Οι ένορκοι, οι δικαστές, ο ίδιος ο εγκληματίας; Ποιος ελέγχει τη ζωή και τη διαχείρισή της; Ποιος είναι τόσο ανώτερος ώστε να έχει το απόλυτο λέγειν πάνω στη διαβίωση (ή μη) κάποιου;
Μήπως μπαίνουμε σε έναν φαύλο κύκλο απόδοσης ευθυνών; Ο εισαγγελέας θα πει "Δεν είμαι εγώ ο δολοφόνος. Εγώ απλά παρουσίασα τα γεγονότα." Οι ένορκοι θα πουν "Δεν είμαστε εμείς οι δολοφόνοι. Άλλοι μας έθεσαν υπεύθυνους να κρίνουμε." Ο δικαστής θα πει "Δεν είμαι εγώ ο δολοφόνος. Απλά εφαρμόζω τους νόμους όπως μου έχουν δοθεί." Οι νομοθέτες θα πουν "Δεν είμαστε εμείς οι δολοφόνοι. Εμείς ακούμε τη λαϊκή βούληση και δρούμε σύμφωνα με αυτή." Η κοινωνία θα πει "Δεν είμαστε εμείς οι δολοφόνοι. Ο εκτελεστής είναι." Και ο εκτελεστής θα πει "Δεν είμαι στ'αλήθεια εγώ ο δολοφόνος, εγώ ακολουθώ τις διαδικασίες και το νόμο."
Την ευθύνη την έχει φυσικά ο δολοφόνος, ο οποίος δημιούργησε εξαρχής το δίλημμα. Πόσο περίπλοκη είναι αυτή η κατάσταση πραγματικά; Αντί για δικαίωση, δεν νιώθουμε πάλι αδύναμοι μπροστά σε έναν νομιμοποιημένο δολοφόνο; Κάποιος δηλαδή μπορεί να σκοτώνει χωρίς να τιμωρείται ως αποτέλεσμα κάποιου άλλου που σκότωσε αλλά πρέπει να τιμωρηθεί;
Ο εκτελεστής άραγε δεν αποκτηνώνεται; Δεν χάνει την ανθρωπιά του κάποια στιγμή; Όλοι στην αρχή είναι διστακτικοί αλλά μετά συνηθίζουν. Παίρνουμε λοιπόν το φυσικό νόμο στα χέρια μας, με το να αφαιρέσουμε τη ζωή κάποιου πριν την ώρα του φυσικού θανάτου του, αλλά παράλληλα "σκοτώνουμε" και έναν αθώο, αφού καταστρέφουμε την ανθρωπιά του εκτελεστή και των λοιπών εμπλεκόμενων.
Ναι, κάποιος πρέπει να κάνει αυτή τη δουλειά. Με ποιο τίμημα όμως; Και γιατί να πρέπει;
Η τέλεση ενός εγκλήματος δείχνει ξεκάθαρα ότι κάτι έχει πάει στραβά με την κοινωνία μας. Δεν είναι όμως μεγαλύτερη διαστροφή να συναινούμε στην αφαίρεση ζωής, έστω και μιας ζωής που λίγη ηθική αξία έχει και που δεν προσφέρει τίποτα στην κοινωνία; Δεν θα έπρεπε να βρούμε άλλους τρόπους να αποτρέψουμε πρώτα απ'όλα τα εγκλήματα, και στην συνέχεια να τιμωρούμε τους εγκληματίες, μέσα στα πλαίσια όμως της ανθρώπινης φύσης μας;
Άραγε πόσο απελπισμένος πρέπει να είναι κάποιος για να γίνει εκτελεστής, δήμιος; Πόσο διεστραμμένος πρέπει να είναι για να ζει με την πλήρη επίγνωση των πράξεών του; Ναι, κάποιος έδωσε την εντολή. Ναι, η κοινωνία είναι αυτή που ζητάει δικαίωση.
Η κοινωνία είναι συχνά μια ανορθολογική μάζα. Οι νομοθέτες φτιάχνουν τέτοιους νόμους για να σωπάσουν τη λαϊκή κατακραυγή. Οι πολιτικοί τους δέχονται γιατί φοβούνται να πάνε ενάντια σε μια "παράδοση" της κοινωνίας τους (ή γιατί είναι η εύκολη λύση). Οι εισαγγελείς κάνουν αυτό που πρέπει να κάνουν, που έχουν ορκιστεί ότι θα κάνουν. Οι δικαστές κρίνουν με βάση τα δεδομένα που τους δίνονται, έχοντας επίγνωση ότι τους βλέπουν και τους κρίνουν όλοι. Ο εκτελεστής είναι ο τελευταίος τροχός της άμαξας.
Η τέλεση της θανατικής ποινής είναι μια πράξη αποτρόπαια (αν μπορέσουμε να τη δούμε ως πράξη αυτή καθ' αυτή, χωρίς να προσωποποιούμε, δολοφόνους και εγκλήματα), η οποία όμως αποχρωματίζεται και χάνει την βάναυση πλευρά της όσο προχωράμε πιο πέρα σε αυτή την αλυσίδα. Έτσι, ο εκτελεστής δεν είναι δολοφόνος. Ούτε ο εισαγγελεάς, ούτε ο δικαστής, ούτε οι ένορκοι, ούτε οι νομοθέτες, ούτε οι πολιτικοί (εντάξει, τρόπος του λέγειν). Δολοφόνοι είμαστε όλοι εμείς που έχουμε δεχτεί την υπονόμευση της ανθρώπινης ζωής σε κάτι τόσο ασήμαντο ώστε να το αφαιρούμε χωρίς ενδοιασμούς.
Δε θα ήταν όλα καλύτερα αν μπορούσαμε να σεβαστούμε τον άλλο ως άνθρωπο και οντότητα; Ναι, το έγκλημα είναι στη φύση μας. Το γιατί όμως τελείται αυτό, και πώς το δεχόμαστε εμείς ως κοινωνία είναι κάτι που μπορούμε να το ελέγξουμε.
Οι εκτελεστές είναι απλά μια παράπλευρη απώλεια...